નળ સરોવર પક્ષી અભયારણ્ય, જે મુખ્યત્વે 120.82-ચોરસ-કિલોમીટર (46.65 ચોરસ માઇલ) તળાવ
નળ સરોવર પક્ષી અભયારણ્ય, જે મુખ્યત્વે 120.82-ચોરસ-કિલોમીટર (46.65 ચોરસ માઇલ) તળાવ અને આસપાસના ભેજવાળી જમીનનો સમાવેશ કરે છે.
એ ભારતના ગુજરાત રાજ્યમાં, સાણંદ ગામ નજીક અમદાવાદની પશ્ચિમે લગભગ 64 કિમી દૂર આવેલું છે.
મુખ્યત્વે શિયાળા અને વસંતઋતુમાં યાયાવર પક્ષીઓ વસવાટ કરે છે..ગુજરાતનું સૌથી મોટું વેટલેન્ડ પક્ષી અભયારણ્ય છે અને ભારતમાં સૌથી સરોવરોમાંનું એક છે. એપ્રિલ 1969માં તેને પક્ષી અભયારણ્ય જાહેર કરવામાં આવ્યું હતું.
નળ સરોવર પક્ષી અભયારણ્ય પક્ષી-નિરીક્ષણ કરવા માટે બોટ, બર્ડ વોચર સાથે સૂર્યોદય સમયે નીકળે છે.
નળસરોવર પક્ષી અભયારણ્ય ખાતે શિયાળામાં પક્ષીઓની 210 થી વધુ પ્રજાતિઓને આકર્ષે છે. વિવિધ પ્રકારના છોડ અને પ્રાણીઓને પણ આશ્રય આપે છે. લુપ્તપ્રાય જંગલી ગધેડા અને કાળા હરણ સહિતની કેટલીક સસ્તન પ્રાણીઓ ઉપરાંત, તેના સ્થળાંતર કરનારા પક્ષીઓની વસ્તીમાં ગુલાબી પેલિકન, ફ્લેમિંગો, સફેદ સ્ટોર્ક, બ્રાહ્મણી બતક અને બગલાનો સમાવેશ થાય છે.
ભારતીય ચોમાસાની ઋતુ પછી તરત જ હજારો સ્થળાંતર કરનારા પાણીના પક્ષીઓ આ અભયારણ્યમાં આવે છે. છીછરા વિસ્તાર અને સરોવરની બહારના કિનારે આવેલા આસપાસના તળાવોના છીછરા પાણી ખોરાક લેતા પક્ષીઓને ખૂબ જ આકર્ષે છે. શિયાળા અને વસંતઋતુમાં લાખો પક્ષીઓ પક્ષી અભયારણ્યની મુલાકાત લે છે.
તે વેટલેન્ડ પક્ષીઓની 250 થી વધુ પ્રજાતિઓને આશ્રય આપે છે. જાંબલી મૂરહેન, પેલિકન, ઓછા ફ્લેમિંગો અને મોટા ફ્લેમિંગો, સફેદ સ્ટોર્ક, બિટર્ન્સની ચાર પ્રજાતિઓ, ક્રેક્સ, ગ્રીબ્સ, બ્રાહ્મણી બતક (રડ્ડી શેલડક) અને બગલા સહિત ઉત્તરથી શિયાળુ સ્થળાંતર કરનારાઓ નળ સરોવરની મુલાકાત લે છે.
નવેમ્બર અને ફેબ્રુઆરી વચ્ચે, તળાવ સ્વદેશી અને યાયાવર પક્ષીઓના વિશાળ ટોળાઓનું ઘર છે. બતક, હંસ, પેલિકન અને ફ્લેમિંગો વહેલી સવારે અને સાંજે શ્રેષ્ઠ રીતે જોવા મળે છે.
અભયારણ્યની મુલાકાત વ્યક્તિગત વાહન, ટેક્સી દ્વારા દિવસના પ્રવાસ તરીકે શ્રેષ્ઠ રીતે થઈ શકે છે..કારણ કે બસો અવારનવાર આવતી હોય છે .પ્રવાસીઓ માટે પાર્કિંગથી લઈને કેટલીક પ્રાથમિક સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ છે. તળાવની જગ્યા સુધી વાહનો જઈ શકે એવી વ્યવસ્થા છે. પાર્કિંગ પણ ઉપલબ્ધ છે… જે લગભગ 1 કિમી જેટલું છે.
તળાવની મુલાકાત લેવાનો સમય સવારે 6 થી સાંજના 5:30 સુધીનો છે. મુલાકાતી અને કેમેરા દીઠ પ્રવેશ ફી છે.. જો કે નૌકાવિહાર માટે તમારે સ્થાનિક બોટમેન સાથે વાટાઘાટો કરવાની જરૂર રહેશે. જોકે ગેટ પર નિયત દરોનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે.નળ સરોવર પહોંચવાનો શ્રેષ્ઠ સમય સૂર્યોદય પહેલાનો છે. કારણ કે તળાવ શાંત અને શાંત છે અને પક્ષીઓના ટોળા તેમના નિયમિત ખોરાકની રાહ જોતા હોય છે. તળાવમાં પાણી લગભગ 4 ફૂટ ઊંડું છે.
લોક નર્તકો, કારીગરો અને હોડીવાળા નળ સરોવર ખાતે જોવા મળશે. પક્ષી જોવા માટે તળાવ પર દેશી નૌકાઓ ભાડે રાખી શકાય છે અને ટાપુઓ પરની ઝુંપડીઓમાં પિકનિક કરી શકાય છે.