ગુજરાતમાં ફરી હવામાન પલટાશે?
હાલની સ્થિતિ પ્રમાણે એકાદ દિવસ સુધી ગુજરાતમાં છુટાછવાયો કમોસમી વરસાદ થવાની શક્યતા છે પરંતુ તે બાદ હવામાન વિભાગે કોઈ આગાહી કરી નથી.
ગુજરાતમાં ફરી હવામાન વિભાગની આગાહી પ્રમાણે ગુજરાત રિજનમાં કેટલાક વિસ્તારોમાં 5 ડિસેમ્બરના રોજ છુટોછવાયો વરસાદ થાય તેવી શક્યતા છે. તે બાદ વરસાદ પડે તેવી શક્યતા નથી. #strong cyclone
જો અરબી સમુદ્રમાં સર્જાનારી સિસ્ટમ આગળ વધે અને મજબૂત બને તો જ રાજ્યમાં 10 ડિસેમ્બરની આસપાસ હવામાન પલટાશે નહીં તો હવામાન ફરીથી શુષ્ક રહેશે.
હાલની સ્થિતિ પ્રમાણે રાજ્યમાં તાપમાનનો પારો નીચે જાય તેવી શક્યતા ઓછી છે. સામાન્ય રીતે દિવસ દરમિયાન મહતમ તાપમાન 25થી 32 ડિગ્રીની આસપાસ રહેવાની શક્યતા છે.
સૌરાષ્ટ્ર, કચ્છ અને ઉત્તર ગુજરાતના વિસ્તારોમાં પવન ફૂંકાશે અને દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં પવનની ગતિ સામાન્ય કરતાં થોડી વધારે રહે તેવી શક્યતા છે.
ક્લાઇમેટ ચેન્જને કારણે વાવાઝોડાની તીવ્રતા-સમયગાળામાં થઈ રહ્યા છે બદલાવ? ગુજરાત પર થશે શું અસર?
વાવાઝોડાની સંખ્યા અને તીવ્રતામાં વધારો
એક નવા સંશોધનમાં ખબર પડી છે કે જળવાયુ પરિવર્તનને કારણે 80ના દાયકાથી શક્તિશાળી ઉષ્ણકટિબંધીય વાવાઝોડાંના સમયમાં દર દાયકામાં ચાર દિવસ વહેલાં આવી રહ્યાં છે.
નોંધનીય છે કે ઉષ્ણકટિબંધીય વાવાઝોડાં અતિ શક્તિશાળી હોવાની સાથોસાથ વિનાશક અસરવાળાં પણ હોય છે.
આ સિસ્ટમ વાવાઝોડું બની તો ગુજરાતને અસર કરશે?
ગુજરાતમાં નવેમ્બર મહિનાના અંત અને ડિસેમ્બર મહિનાની શરૂઆતથી જ કમોસમી વરસાદનો માહોલ શરૂ થયો છે. ઘણા વિસ્તારોમાં કમોસમી વરસાદ જોવા મળ્યો હતો.
બંગાળની ખાડીનું વાવાઝોડું વિખેરાઈ ગયા બાદ રાજ્યમાં પણ કમોસમી વરસાદ બંધ થઈ જશે અને ફરીથી હવામાન શુષ્ક થવાની શક્યતા છે.
હાલની સ્થિતિ પ્રમાણે ગુજરાત પર વાવાઝોડું આવે તેવી શક્યતા દેખાતી નથી, જે મૉડલો દર્શાવી રહ્યાં છે તે પ્રમાણે સિસ્ટમ આગળ વધશે પરંતુ તે રાજ્ય પર જ આવશે તેવું નક્કી નથી.
હવામાન વિભાગે જે બુલેટિન જારી કર્યું છે તે પ્રમાણે અરબી સમુદ્રના દક્ષિણમાં સાયક્લૉનિક સર્ક્યુલેશન બન્યું છે. પરંતુ તેમાં આગળ કોઈ માહિતી આપવામાં આવી નથી કે તે મજબૂત બનશે કે નહીં.
બંગાળની ખાડીનું મિગજોમ વાવાઝોડું વિખેરાયા બાદ જ અરબી સમુદ્રની સિસ્ટમ વિશે પૂરતી માહિતી મળી શકશે.
જો આ સિસ્ટમ થોડી મજબૂત બની લૉ પ્રેશર એરિયા બને અને પછી આગળ વધી મહારાષ્ટ્ર કે અરબી સમુદ્રના મધ્યમાં પહોંચે તો ગુજરાતમાં કમોસમી વરસાદની શક્યતા છે. પરંતુ હાલ આ મામલે આગાહી કરવી વહેલી ગણાશે.
ભારતના દરિયામાં સર્જાયેલું મિગજોમ વાવાઝોડું એ આ વર્ષનું છઠ્ઠું વાવાઝોડું હતું, બંગાળની ખાડીમાં આ વર્ષે ચાર અને અરબી સમુદ્રમાં આ વર્ષે બે વાવાઝોડાં સર્જાયાં છે.
Cyclone Michaung : વાવાઝોડાને કારણે ચેન્નઈ જળબંબાકાર, 110 કિલોમીટરની ઝડપે પવન ફૂંકાવાની આશંકા
હવાઈ વિશ્વવિદ્યાલય, સધર્ન યુનિવર્સિટી ઑફ સાયન્સ અને અન્ય કેટલાંક મહત્ત્વપૂર્ણ સંસ્થાનો દ્વારા આ સંશોધન કરાયું હતું, જેનાં પરિણામો આંતરરાષ્ટ્રીય જર્નલ નૅચરમાં પ્રકાશિત કરાયાં હતાં.
સંશોધનનાં પરિણામોમાં થયેલી નોંધ અનુસાર ઉષ્ણકટિબંધીયની વિનાશક અસરોનો સામનો કરવા માટે ઉષ્ણકટિબંધીય વાવાઝોડાંના વલણમાં આવતા ફેરફારોની સમજ કેળવવાનું જરૂરી બની જાય છે.
સંશોધનનાં પરિણામો અનુસાર ઉત્તર ગોળાર્ધ અને દક્ષિણ ગોળાર્ધમાં બનતાં તીવ્ર ઉષ્ણકટિબંધીય વાવાઝોડાં સામાન્ય કરતાં જલદી સર્જાવાનું વલણ જોવા મળ્યું હતું.
આ અભ્યાસ માટે વર્ષ 1981-2017 સુધીના ઉષ્ણકટીબંધીય વાવાઝોડાંના ડેટાનું વિશ્લેષણ કરાયું હતું.
પરિણામો અનુસાર પ્રતિ દાયકા દીઠ તીવ્ર ઉષ્ણકટિબંધીય વાવાઝોડાં સામાન્ય કરતાં 3.7થી 3.2 દિવસ જલદી સર્જાતાં થયાં છે.
જો ઉષ્ણકટિબંધીય વાવાઝોડાની વાત કરીએ તો સામાન્યપણે આ વાવાઝોડાં અરેબિયન સાગરમાં દક્ષિણપશ્ચિમ ચોમાસાની શરૂઆતમાં એટલે કે માર્ચ અને જૂનમાં તેમજ ચોમાસાના અંત બાદ એટલે કે ઑક્ટોબર-ડિસેમ્બરમાં સર્જાતાં હોય છે.
સાયન્ટિફિક રિપોર્ટ્સમાં છપાયેલા અભ્યાસના સહલેખક એસ. અભિલાષે કહ્યું હતું કે, “જો બધા કુદરતી સંજોગો તરફેણમાં હોય તો અરેબિયન સાગરની સપાટી વધુ ગરમ થવાને કારણે ઉત્તર હિંદ મહાસાગરમાં ઉષ્ણકટિબંધીય વાવાઝોડાંની તીવ્રતા અને સંખ્યામાં વધારો થઈ શકે.”
જ્યારે સમુદ્રનો એક ભાગ બીજા ભાગ કરતાં વધુ ગરમ થઈ જાય ત્યારે અલ નીનો જેવી પરિસ્થિતિ સર્જાય છે. આ પરિબળોને કારણે દરિયાની સપાટી વધુ ને વધુ ગરમ થાય છે.
અભિલાષના મતે માનવસર્જિત પરિસ્થિતિઓને કારણે સર્જાયેલી ક્લાઇમેટ ચેન્જની સ્થિતિને કારણે વાવાઝોડાંની સંખ્યા અને તેની તીવ્રતામાં વધારો નોંધાયો છે.
તેઓ કહે છે કે, “તાજેતરમાં અરબેયિન સાગરમાં ચોમાસા બાદ જોવા મળેલાં વાવાઝોડાંની ઍક્ટિવિટીનું કારણ મુખ્યત્વે માનવસર્જિત અસર છે ના કે કુદરતી પરિબળો.